Irydoidy są klasą fitonutrientów charakteryzujących się mocnym gorzkim smakiem, odkrytych w roślinach jako silny środek obronny przed roślinożernymi zwierzętami.
Wiele z tych roślin ma kilka wspólnych właściwości:
- są bardzo dobrze znane przez miejscową ludność
- są używane od setek i tysięcy lat w tradycyjnej (ludowej) medycynie
- zwykle znoszą ciężkie warunki (mechaniczne uszkodzenia, susze itp.)
- dają nikłe efekty uboczne (jeśli w ogóle) przy przyswajaniu
- są pospolite – wiele rośnie jako chwasty
Roślin medycznych używano tradycyjnie by leczyć, a także przyprawiać żywność; po prostu utrzymywać dobry stan zdrowia. Wiele współczesnych leków powstało na bazie wiedzy o własnościach roślin leczniczych. Rośliny lecznicze wytwarzają irydoidy jako mechanizm obronny przeciw zwierzętom i zakażeniom mikroorganizmami, które są groźne dla życia tych roślin (1-3).
Tak jak komórki i hormony człowieka podejmują stale tysiące różnych działań by dostosować się do naszej żywności, napojów, powietrza stresów itp.,tak i rośliny lecznicze posiadają tę samą wrodzoną inteligencję. Tworzą one te irydoidy by zwalczyć wszystko, co mogłoby im zagrażać.
Wyobraź sobie, że jesteś owocem dojrzewającym na drzewie i musisz przetrwać mimo robaków, kaprysów pogody itd. Nauczysz się, jak dostosować się do tych warunków i stworzyć mechanizmy obronne pozwalające ci przetrwać w takich sytuacjach.
Irydoidy to odpowiedź roślin na „stresujące środowisko“ w którym się znajdują (4,5). Z punktu widzenia ewolującej medycyny, ta zdolność adaptacji roślin do środowisk jest źródłem adaptogennych właściwości irydoidów. Kiedy ludzie lub zwierzęta konsumują irydoidy „czują się lepiej“. Ten czynnik „czuję się lepiej“ jest oparty na wielu zdrowotnych właściwościach wykazywanych przez irydoidy i posiadające je rośliny.
Jakkolwiek istnienie irydoidów jest stosunkowo nowe dla nauki, jest już wiadome, że dzielą kilka cech z innymi roślinami, będącymi źródłem innych związków jak flawonoidy lub polifenole. Wszystkie posiadają silne własności antyoksydacyjne.
Być może jedym z najbardziej interesujacych faktów, które są badane prez laboratoria na całym świecie jest to, że pojedyncza roślina może zawierać więcej niż jeden irydoid. Kombinacja irydoidów, i również kombinacja irydoidów z innymi fitonutrientami, takimi jak antyoksydacyjne flavonoidy i polifenole potrafi działać w synergii (łączyć siły); każdy pracując w synergii z pozostałymi działa tak, aby poprawić twoje zdrowie i samopoczucie (6-10).
1. Effects of plant phenology, nutrients and herbivory on growth and defensive chemistry of plantain, Plantago lanceolata
Jarzomski, C.M., Stamp, N. E.; Bowers, M.D.
Oikos, 2000 88(2):371-379
2. Host plant influences on iridoid glycoside sequestration of generalist and specialist caterpillars
Lampert EC, Bowers MD.
J Chem Ecol. 2010 Oct;36(10):1101-4. Epub 2010 Aug 31.
3. Plant Defense Against Herbivores: Chemical Aspects
Mithöfer A, Boland W.
Annual Review of Plant Biology 2012 Epub 2012 Feb 9
4. Drought stress increases iridoid glycosides biosynthesis in the roots of Scrophularia ningpoensis seedlings
Wang, D. H. Du, F. Liu, H. Y. Liang, Z. S.
Journal of Medicinal Plants Research 2010, 4(24):2691-2699
5. Intraspecific Variation in Plant Defense Alters Effects of Root Herbivores on Leaf Chemistry and Aboveground Herbivore Damage
Wurst, S., Van Dam, N., Monroy, F., Biere A., Van der Putten, W.
Journal of Chemical Ecology 2008, 34(10):1360-1367
6. Infusions and decoctions of mixed herbs used in folk medicine: synergism in antioxidant potential.
Guimarães R, Barros L, Carvalho AM, Ferreira IC.
Phytother Res. 2011 Aug;25(8):1209-14. doi: 10.1002/ptr.3366. Epub 2011 Feb 9.
7. The genetics of bitterness and pungency detection and its impact on phytonutrient evaluation.
des Gachons CP, Beauchamp GK, Breslin PA.
Ann N Y Acad Sci. 2009 Jul;1170:140-4.
8. Biological and pharmacological activities of iridoids: recent developments
Tundis R., Loizzo M., Menichini F., Statti G., Menichini F.
Mini-Reviews in Medicinal Chemistry, 2008, 8(4):399-420
9. Anti-Inflammatory Iridoids of Botanical Origin.
Viljoen A, Mncwangi N, Vermaak I.
Curr Med Chem. 2012 Mar 13. [Epub ahead of print]
10. A Method To Predict Synergy Between Various Phytonutrients In Activation Of The Antioxidant Response Element, A Major System For Cancer Prevention: DP20-06 (2009)
Levy, Joseph; Sharoni, Yoav,
Annals of Nutrition & Metabolism 2009, 55 Sup 1:161